نمونه سوالات متوسطه-هفتم تا کنکور یازدهم علوم انسانی فارسی 2 قرابت معنایی - بخش (3)

مفهوم نهایی صورت سؤال این است که در این دنیا هرچه کنی، نتیجۀ آن را در آخرت خواهی دید و خلاصه هر عملی، نتیجه ای در آخرت دارد. در گزینه های ۱، ۳ و ۴ نیز به همین قانون هر عملی عکس العملی در پی دارد، اشاره شده است؛ اما در گزینۀ ۲ شاعر توصیه می کند به زیردستان زور نگوییم؛ زیرا اگر آن ها بر ما غلبه کنند و ما را ذلیلانه بر زمین بیفکنند، خجالت زده می شویم. معنی گزینۀ ۳: چوب خرزهره (نوعی گیاه) میوۀ رطب نمی دهد، هر بذری که می کاری، میوۀ همان بذر نصیبت می شود. معنی گزینۀ ۴: اگر به دیگران بدی کنی، توقع نداشته باش نیکی نصیبت شود، همانطور که درخت کویری گز، انگور نمی دهد.

مفهوم صورت سؤال و گزینۀ ۱: راز عشق نباید فاش شود. گزینۀ ۲: راز عشق را باید به محرم راز گفت. گزینۀ ۳: افشا نشدن راز عشق گزینۀ ۴: ناتوانی در پنهان کردن راز عشق

مفهوم مشترک ابیات مرتبط: توصیه به رسیدگی به احوال بینوایان، نیازمندان و آشنایان، به هنگام پریشانی و نیازمندی آن ها مفهوم بیت گزینۀ "۱": بیان ناپایداری احوال و اوضاع روزگار و تأکید بر هوشیاری و عدم غفلت نسبت به شرایط ناپایدار زندگی دنیوی و حوادث و تغییرات ناگهانی آن.

در ابیات گزینه های "۱، ۳ و ۴" بر ترک تعلّقات و وارستگی انسان از دلبستگی های مادی تأکید شده است امّا در بیت گزینۀ "۲" به ارزش و برتری جان نسبت به تن (جسم) اشاره شده است.

مفهوم "تقابل عقل و عشق و جنون" به طور مشترک در ابیات "الف و د" مطرح شده است. مفهوم ابیات دیگر: ب) از من بعید است که باده نوشی را منکر شوم و ناپسند شمارم، این سخن راست نیست؛ با این اندازه عقل و کاردانی شایسته نیست که به انکار باده نوشی بپردازم. ج) یکی از خرد خود، سخن می گوید و آن را می ستاید و دیگری از کرامات خود، برخیز تا این ادّعاها را نزد قاضی عادل هستی، مطرح کنیم.