نمونه سوالات متوسطه-هفتم تا کنکور کنکور علوم انسانی علوم اجتماعی امتحانات 94-85 - بخش (2)

ویژگی های با ارزش غیر طبیعی را می توان در دو دسته قرار داد: 1-ویژگی های با ارزشی که دست یابی یک فرد به آن ها مانع دست یابی دیگران به این ویژگی ها نمی شود. 2-ویژگی های با ارزشی که دست یابی به آن ها برای دیگران محدودیت ایجاد می کند. ویژگی های اخیر را می توان ویژگی های باارزش کمیاب نامید؛ زیرا به اندازه ای نیستند که همه به هر مقدار که می خواهند از ان ها بهره مند شوند. در واقع، بهره مندی فرد یا گروهی از افراد از این ویژگی ها با درجه ای از محرومیت دیگران از ان ها همراه است. به همین جهت هم، افراد برای دست یابی به آن ها با یک دیگر رقابت و گاه کشمکش می کنند.

یکی از سرچشمه های مهم نامساوی بودن افراد در برخورداری از مزیت قدرت، تقسیم کار و عدم تساوی نقش ها در مسئولیت ها و وظایف است. به عبارت دیگر، مزیت قدرت برای هر نقش، بخشی از لوازم انجام وظایف آن نقش است.

نابرابری در برخورداری از مزایا را ارزش ها، هنجارها و نقش ها مشخص می کند اما این بدان معنا نیست که افراد هر میزان از نابرابری را بپذیرند. افرادی که بهره مندی کم تری دارند یا امکان دترسی آن ها به مزایا محدود است، ممکن است برخی نابرابری ها را به دیده ی تردید بنگرند و ان را ناعادلانه بدانند. می توان گفت با تغییر ارزش ها در جامعه ممکن است نابرابری مزایا در شبکه ی نقش مورد سوال قرار گیرد و ناعادلانه تلقی می شود. تاکید بر ارزش های مردم سالاری و عدالت در عصر مشروطیت، پایه ی بهره مندی های خانواده ی شاهی و وابستگان آن را سست کرد و در دوره های بعد نیز بهره مندی های مبتنی بر نسبت و وابستگی خانوادگی را مورد تردید قرار داد؛ تا این که با قیام مردم در انقلاب اسلامی، این پایه ها فرو ریخت و آن رابطه ها از هم گسست و تلاشی بزرگ در جهت روابط مبتنی بر عدالت آغاز گردید.

کارمندانی که دستمزد و حقوق مکفی دریافت نمی کنند، اگر نتوانند از گفت و گو، استدلال و اعتراض نتیجه ای بگیرند، با تردید نسبت به هنجارهایی که سهم آن ها را از مزایا مشخص می کند، ممکن است با بی اعتنایی به هنجارهای مرتبط با نقش خود، برای دست یابی به مزایای بیش تر اقدام کنند. این اقدامات در بعضی موارد، ممکن است با نقش آن ها تناسبی نداشته باشد؛ مانند پرداختن به شغل هایی غیرمرتبط با تخصص و در مواردی نوعی نابهنجاری و کج روی مانند اخذ رشوه، چاپلوسی، زد و بند اداری، کم کاری و برخورد نامناسب با ارباب رجوع که هر یک در زندگی اجتماعی فرد پیامدهایی منفی متعددی دارد.

موقعیت ها به تاسب امکان هایی که برای فعالیت «خود» فراهم میکنند، در شناخت خود(هویت) سهیم اند. بعضی موقعیت ها، قبل از اینکه فرد در آن قرار گیرد و احساس کند که می تواند خود را در آن فعلیت بخشد، برای او مهم می شود. اهمیت یافتن این موقعیتهاف به خاطر تاکیدی است که جامعه بر آن ها دارد. وقتی کودک در خواستی می کند یا می خواهد در مراسمی شرکت کند، بزرگ تر ها به او می گویند: باید بزرگ شوی؛ زمانی که می خواهد چیزی از بازار بخرد، می گویند: تو نمی توانی؛ این کار بزرگ تر ها است و ... در این شرایط، به تدریج موقعیت بزرگسالی برای کودک مهم می شود. تجربه ی او درباره ی این که بزرگسالان، بسیاری از کارها را می توانند انجام دهند که او نمی تواند، سبب می شود که بزرگسالی برای او اهمیت بیابد.