نمونه سوالات متوسطه-هفتم تا کنکور یازدهم علوم تجربی فارسی 2 آرایه های ادبی - بخش (2)

"سه دیدار" از نادر ابراهیمی - "سیاستنامه" از خواجه نظام الملک توسی

تشخیص و استعاره: گل دید و جامه بر تن درید / حسن تعلیل: شاعر دلیل شکوفاشدن گل (جامه بر تن دریدن) را دیدن روی زیبای معشوق دانسته است. / کنایه: جامه بر تن دریدن (برای گل) کنایه از شکوفاشدن و پرپرشدن / تشبیه: گل چو مستان، ترجیح زیبایی تن معشوق بر گل

بررسی تشبیهات در گزینه ها: ۱) تو همچون الف / بار محنت / قدش چون نون (سه مورد) ۲) تیر غمزه / کمان ابرو (دو مورد) ۳) چشم او به نرگس / رخسارش به گل / زنخش به سیب / لب به لعل / لب لعلش به شراب (پنج مورد) ۴) تیر بلا / دل به هدف (نشان) / تیغ جفا / جان به سپر (چهار مورد)

مجاز: نگین مجاز از انگشتری استعاره: لعل استعاره از لب تلميح: بیت اشاره به داستان حضرت سلیمان و انگشتری او دارد که با آن انگشتری بر جهان حکومت می کرد. گویند بر نگین این انگشتر، نام اعظم خداوند حک شده بود. تناسب: سلیمان و نگین / دست و چشم / چشم و نظر گزینه ۱، با حس آمیزی، گزینه ۲، با تشخیص و گزینه ۴، با ایهام رد می شود.

کنایه: از دست دادن ← گم کردن، فاقدشدن / فروکشیدن کاروان ← اقامت کردن در جایی، ماندن (ادبیات ۲، درس ۵) استعاره: ره (راه) ← زیاده خواهی، افزون طلبی (زبان فارسی ۳، درس ۱۴) بررسی سایر گزینه ها: ۲) جناس: ندارم و ندارد (ادبیات ۳، درس ۸) / استعاره به کار نرفته است. ۳) اغراق: هر شبنم صد بحر (دریای) آتشین باشد، توصیفی اغراق آمیز است (ادبیات ۳، درس ۲) / بیت اسلوب معادله ندارد. ۴) تشخیص: قامت برای چنگ (زبان فارسی ۳، درس ۱۴) / حس آمیزی به کار نرفته است.