نمونه سوالات متوسطه-هفتم تا کنکور یازدهم علوم تجربی عربی ، زبان قرآن 2 درس چهارم - بخش (1)

در این عبارت «هذا» مبتدا و محلاً مرفوع و «نَهرٌ» خبر و مرفوع است. کلمه ای که در جای خالی قرار می گیرد باید صفت «نهر» باشد، لذا باید در اعراب نیز از آن تعبیت کند. «جاری» اسم منقوض است و اعراب اسامی منقوض در حالت های رفعی و جری تقدیری بوده و در این حالت «یاء» آخر آنها حذف می شود و حرف ما قبل آن تنوین کسره می گیرد، بنابراین «جارٍ» باید در ای خالی قرار گیرد. «جارٍ» در اصل «جارِیٌ ← جارِیُن» بوده است، ولی طبق این قاعده که «ضمه» و «کسره» بر «واو» و «یاء» ثقیل می باشد، در این کلمه اعلال به سکون شده و به «جارِین» تبدیل شده و در التقاء ساکنین حرف عله حذف شده است (جارِن← جارٍ).

در عبارت مذکور، انَّ از حروف مشبهة بالفعل است. «ربَّ» اسم انَّ و منصوب است و «کَ» مضاف الیه «ربَّ» است و مجرور. اما از آنجایی که «کَ» مبنی است، لذا اعراب آن محلی می باشد. بنابراین «کَ» محلاً مجرور است. «واسعُ» هم خبر انَّ و مرفوع است و «المغفرة» مضاف الیه آن و مجرور است.

«تلکَ» در این عبارت دارای نقش مفعولٌ به می باشد، لذا منصوب است. از آنجایی که «تلکَ» مبنی است، اعراب آن محلی می باشد، بنابراین محلاً منصوب می باشد

«داعی» اسم منقوض است و اعراب اسامی منقوض در حالت رفعی و جری تقدیری است. در این دو حالت «ی» از آخر آنها حذف می شود و حرف قبل از «ی» تنوین کسره می گیرد. اعراب این اسامی د رحالت نصبی، ظاهری و به حرکات است. در گزینه ی1، «داعی» فاعل و مرفوع است. با توجه به مطلب فوق، حرف علّه ی «یاء» حذف می گردد، لذا «داعيٌ» نادرست بوده و «داعٍ» درست است. گزینه های 2 و4 بر اساس همین قاعده صحیح می باشد. در گزینه ی3، اعراب اسم منقوض «داعی» به علّت اینکه مفعول و منصوب است اصلی و به حرکت می باشد

«موسی» در این آیه مضاف الیه است، لذا مجرور می باشد. اما چون اسم مقصور است و اعراب اسامی مقصور در هر حالتی تقدیری است، بنابراین تقدیراً مجرور می باشد