نمونه سوالات متوسطه-هفتم تا کنکور دوازدهم علوم انسانی فلسفه 2 فصل یازدهم-مبانی حکمت متعالیه

در قضایایی مثل دماوند موجود است،فرشته موجود است و...،در حقیقت وجود را که یک معنا و حقیقت واحد است بر موضوع های گوناگون حمل کرده ایم و به همین سبب می توان« اشتراک معنوی وجود» را دریافت. اشتراک معنوی وجود و اصالت وجود این نتیجه را به دنبال دارد که درمی یابیم اشیاء با این که از حیث خواص و اثار مختلف اند امّا از جهت هستی با هم وحدت دارند.

در نگرش اصالت ماهوی، هر چیزی دارای «ماهیت»معینی است و همین ماهیت است که واقعیت و عینیت دارد.واقعیت هر چیز در گرو ماهیت آن است و تغییر و تبدیل ماهیت، موجب نفی واقعیت شئ خواهد شد. ملاصدرا با برانداختن دیدگاه اصالت ماهیت،معتقد بود که وجود اشیاء، اصیل است و « ماهیت» آن ها اساساً امری اعتباری است.

از نظر ملاصدرا، چون وجود اشیاء،اصیل است و ماهیت، اساساً امری اعتباری است،پس هرگونه تغییری بایددر متن واقعیت یعنی در وجود اشیاء انجام شود. بر اساس حرکت جوهری، انسان یک هویت ثابت نیست بلکه وجودی سیّال است که از پایین ترین درجات (اصفل السافلین) تا نزدیکی به حضرت حق، عرصه ی تغییر و حرکت اوست.

در صورتی که« اصالت ماهیت» پذیرفته شود، تفاوت موجودات به راحتی قابل تبیین عقلانی است.اما اگر «اصالت وجود» پذیرفته شود، برای توضیح تفاوت موجودات نیازمند« نظریه ی تشکیک وجود» هستیم. توضیح نکته ی درسی= نظریه ی وحدت وجود،در مورد تفاوت موجودات سخن نمی گوید.

اگر یک مفهوم کلی مانند«انسان» به یک اندازه بر افراد خود صدق کند، این مفهوم مشترک معنوی و در منطق مفهوم متواطی نامیده می شود. اما اگر مفهومی مانند «شیر» را در نظر بگیریم،صدق آن بر افرادش یکسان نیست که این مفهوم مشترک لفظی است. بنابراین، انسان، مشترک معنوی ومتواطی است .شیر، مشترک لفظی است.کتاب، مشترک معنوی و متواطی است.