نمونه سوالات متوسطه-هفتم تا کنکور دوازدهم علوم تجربی زیست شناسی ۳ فصل 5

موارد (ج) و (د) به درستی بیان شده اند. تخمیر الکلی با قند کافت (گلیکولیز) آغاز می شود. در گام چهارم قند کافت، به ازای یک مولکول گلوکز مصرف شده، از هر اسید سه کربنی دو فسفاته، دو مولکول ATP ایجاد می شود. بررسی موارد: الف) ATP یک ریبونوکلئوتید است. پیوند فسفودی استر در ساختار یک نوکلئوتید قابل مشاهده نیست! این ایده به شکل دیگری در آزمون سراسری ۹۸ مورد پرسش قرار گرفته بود. ب) آدنوزین تری فسفات دارای سه حلقه آلی در ساختار خود است. دو حلقه مربوط به باز آلی آدنین و یک حلقه نیز مربوط به قند پنج کربنی ریبوز است. ج) گلیکولیز می تواند بخشی از تنفس یاخته ای هوازی نیز باشد. ATP در نخستین گام از قند کافت مورد استفاده قرار می گیرد. د) با عبور یون های پروتون از کانال مجموعه آنزیمی موجود در غشای داخلی میتوکندری، این آنزیم با افزودن گروه فسفات به آدنوزین دی فسفات، ATP تولید می کند.

موارد (ج) و (د) صحیح هستند. بررسی موارد: الف) هوا از حلق عبور می کند و وارد نای می شود، حنجره هم در ابتدای نای قرار گرفته است پس در واقع حلق بالاتر از حنجره قرار دارد و از دیافراگم دورتر است. و هوا از طریق حنجره از حلق به نای وارد می شود. ب) افزایش یونهای بی کربنات موجب افزایش pH خون و افزایش یون های هیدروژن موجب کاهش pH خون می شود. H₂CO3↔2H⁺+CO3²⁰ ج) طی تنفس سلولی، ADP با فسفات های آزاد سیتوپلاسم ترکیب شده و ATP تولید میشود. پس افزایش تنفس سلولی مقدار فسفاتهای آزاد سیتوپلاسم را کاهش می دهد. د) پل مغزی با اثربر مرکز تنفس در بصل النخاع، مدت زمان دم را تنظیم می کند. درواقع با تنظیم زمان توقف دم، مدت زمان آن را هم کنترل می کند و هر دو عمل را با اثر بر بصل النخاع انجام می دهد.

فقط مورد (ج) درست است. منظور سوال، سلول های ماهیچه ای و سلولهای کبدی است که دارای ذخیره گلیکوژن هستند. تقریباً تمام سلول های زنده توان تنفس سلولی و انجام گلیکولیز دارند و میدانیم در گام چهارم گلیکولیز تولید ATP درسطح پیش ماده صورت می گیرد. بررسی سایر موارد: الف) نادرست – سلول های کبدی، گلوکز را مانند اکثر سلول های بدن از راه سرخرگ و همچنین از راه سیاهرگی که از روده به کبد می رود (سیاهرگ باب) دریافت می کنند ولی سلولهای ماهیچه ای فقط از راه خون سرخرگی گلوکز دریافت می کنند. ب) نادرست – هورمون گلوکاگون فقط بر روی سلولهای کبدی دارای گیرنده است و پس از اتصال به آن باعث افزایش تجزیه گلیکوژن به گلوکز و افزایش قند خون میشود ولی بر روی سلولهای ماهیچه ای فاقد گیرنده است و اثر ندارد. د) نادرست - در تنفس سلولی هوازی، بازسازی +NAD به کمک اکسیژن صورت می گیرد (هم سلول ماهیچه ای و هم سلول کبدی) اما سلولهای ماهیچه ای برخلاف کبدی توان تنفس بی هوازی (تخمیر) را هم دارند که در آن بازسازی NAD به کمک پذیرنده آلی هیدروژن صورت می گیرد؛ یعنی الکترون های N ADH به نوعی پذیرنده آلی (پیرووات) منتقل می شود و تخمیر لاکتیکی صورت می گیرد.

مورد ب و ج و د، رخ می دهند. برای تبدیل پیرووات به بنیان استیل، پیرووات به روش انتقال فعال به درون راکیزه وارد میشود و در طی تولید بنیان استیل CO₂ و NADH نیز تولید می شود. در زنجیره انتقال الکترون ⁺FAD ، NAD و مولکولهای آب تولید می شوند.

فقط در واکنش مطرح شده در مورد(ب) تولید نمی شود. مولکول کربن دی اکسید در تبدیل پیرووات به استیل کوآنزیم A و در مرحله دوم و سوم کربس تولید میشود ولی در گلیکولیز، طی تولید پیرووات مولکول CO₂ تولید نمی شود.